Tatlar – Azərbaycanda yaşayan İran dilli etnoslardan biri olub, əsasən Abşeron yarımadasında, Bakı şəhərində, Quba, Göyçay və Şamaxı rayonlarında məskunlaşmışlar. Yayılma ərazilərinə, etnik əlamətlərinə, dialekt xüsusiyyətlərinə görə Azərbaycan tatları müəyyən fərqli cəhətlərə malik olsalar da, əslində onlar vahid bir azsaylı etnos sayılırlar. Azərbaycan tatları arasında başlıca fərq onların dillərində özünü göstərir. Yəni Abşeron, Şamaxı tatları ilə Quba, Xızı tatlarının dillərində müəyyən dialekt və ləhcə fərqləri var. Dilçilər ləhcə fərqlərinə görə tat dilini üç qrupa bölürlər. Birinci qrupa Quba, Dəvəçi, Qonaqkənd ərazisində yaşayan tat əhalisi daxildir – tat dilinin şimal ləhcəsi adlandırılır. İkinci qrup – mərkəz ləhcəsi adlanır ki, bura Xızı rayonu ərazisində yaşayan tatlar aid edilir. Üçüncü qrup – cənub ləhcəsi adlanır, buraya Abşeron, Lahıc və Şamaxının tat əhalisi daxildir.

Azərbaycan tatlarının bir qolu da «dağ yəhudiləridir» onlar özlərini «cuhud» (yəni başqa dindən olanlar, «tat cuhudları») adlandıran azsaylı etnosdur. Dinlərinə görə bu etnos yəhudi sayılır. Dağ yəhudiləri başlıca olaraq Quba rayonundakı Qırmızı qəsəbədə və qismən də Oğuz rayon mərkəzində yaşayırlar.

Qəmərşah Cavadov. Azərbaycanın azsaylı xalqları və milli azlıqları (Tarix və müasirlik). Bakı "Elm" nəşriyyatı - 2000, s.67-106.

С.И.Брук. Население мира. Этнодемографический справочник. Москва. "Наука", 1986, с. 152-170.

 
           
        © Musigi Dunyasi