Laza kəndi
(Qusar rayonu)

 

Laza kəndi Qafqaz sıra dağlarının şimal-şərqində dəniz səviyyəsindən 4242m hündürlükdə yerləşən Şahdağ yüksəkliyinin “Şah yaylaq” dağının ətəyində yerləşir. Laza kəndi Baş Qafqaz sıra dağlarından keçən Böyük Qafqazın cənub-qərbinə və şimal-qərbinə gedən karvan yolu üzərində (Kurve pereval) dəniz səviyyəsindən 1300m yüksəklikdə olan dağ çökəkliyində yerləşir. Kəndin gözəl mənzərə əhatə edir, qayalıqlardan çoxlu şəlalələr axır. Eyni adlı kənd Qəbələ rayonunda Baş Qafqaz sıra dağlarının şimal-qərb hissəsində, Dəmiraparan çayı üzərində salınıb. Rəvayətə görə oraya Qusar r-nun Laza kəndində yaşayan əhalinin əcdadları köçmüşdür. Kənddə etnoqrafik ləzgilər yaçayır. Onların ulu babaları Azərbaycanın ərazisində ən qədim dövlət olan qədim Albaniya ilə bağlı olan leqlər olub. Hələ antik dövr müəlliflərinin əsərlərində Azərbaycanın şimal hissəsində yaşayan qafqazdilli tayfalar haqqında qeyd olunmuşdur ki, bunlardan muasir ləzgilərin əcdadları sayılan, leqlər haqqında da söhbət açılır. Son tarixi araşdırmalar nəticəsində aydın olub ki, leqlərin əsas etnik əraziləri muasir Dağstanın cənubunda, Samur şayın sol sahilində mövcud olmuşdur. Lakin yüzilliklər ərzində, ləzgi tayfalarının bir hissəsi tədricən cənuba doğru, dağətəyi və xəzəryani zonalara hərəkət etmişlər. Bu kimi vəziyyət ləzgilərdə XX əsrə qədər saxlanılmışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, ləzgi xalqının tarixi müqəddəratı Azərbaycan və azərbaycanlılar ilə tam bağlıdır. Hələ ərəb və fars işğalları zamanı və həmçinin Azərbaycanda mövcud olmuş müstəqil feodal dövlətləri zamanı ləzgilər azərbaycanlılarla və digər xalqlarla birlikdə inidiki yerləşdikləri Azərbaycan ərazisinə daxil idilər.